فناوری بلاک چین (Blockchain) تکنولوژی نوظهوری است که برای اولین بار در سال ۲۰۰۸ میلادی، توسط فرد یا گروهی به نام ساتوشی ناکاموتو برای ایجاد بیتکوین مورد استفاده قرار گرفت. ساتوشی از این فناوری برای جلوگیری از مشکل دبل اسپندینگ (دو بار خرج کردن پول) و به عنوان یک دفتر کل عمومی برای تراکنش‌های بیت کوین، استفاده کرد.
سوالی که برای اکثر افراد پیش می‌آید این است که آیا بلاک چین نوعی اینترنت جدید است؟
در واقع فناوری بلاک چین با به اشتراک گذاری اطلاعات دیجیتالی که کپی شده نیستند، اساس ایجاد نوع جدیدی از اینترنت را فراهم کرده است. این فناوری در ابتدا برای ارز دیجیتال بیت کوین تحت عنوان بلاک چینِ بیت کوین طراحی شده بود، اما در حال حاضر برای سایر مقاصد در تکنولوژی نیز بسط داده شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این مقاله، قصد داریم فناوری بلاک چین و ویژگی‌های منحصر به فرد آن را توضیح دهیم.
به زبان ساده، بلاک چین مجموعه‌ای از بلاک‌ها است که هرکدام شامل داده‌های ضبط شده و تغییر‌ناپذیر هستند. این مجموعه توسط گروهی از رایانه‌ها مدیریت می‌شود و به یک فرد یا واحد خاص تعلق ندارد. همه بلاک‌های موجود در مجموعه، به صورت زنجیره‌ای و توسط اصول رمزنگاری خاصی، به یکدیگر متصل شده‌اند.
قابلیتی که در مورد بلاک چین بسیار ویژه است این است که این شبکه هیچ صاحب اختیار اصلی ندارد و در واقع یک سیستم دموکراتیک می‌باشد. از آنجا که بلاک چین دارای یک دفتر کل مشترک و تغییر‌ناپذیراست، اطلاعات موجود در آن برای همه قابل مشاهده می‌باشد. در واقع تمام اطلاعات ذخیره شده در این مجموعه، شفاف و بدون شبهه بوده و افراد خودشان پاسخگو و مسئول فعالیت‌هایشان هستند.
در بلاک چین، تراکنش‌های خود را با کمترین هزینه انجام دهید!
فناوری بلاک چین روشی ساده و درعین حال مبتکرانه برای انتقال اطلاعات از فرد یا سیستمی به فرد یا سیستم دیگری می‌باشد. این تراکنش‌ها به شیوه‌ای کاملاً خودکار و ایمن صورت می‌گیرند. یکی از طرفین معامله با ایجاد یک تراکنش (Transaction)، روند معامله را آغاز می‌کند و این تراکنش به همراه چندین تراکنش دیگر در قالب یک بلاک، توسط هزاران و حتی میلیون‌ها رایانه در سراسر شبکه، قابل مشاهده و تایید است. بلاک تأیید شده در نهایت به زنجیره اضافه شده و در سراسر شبکه ذخیره می‌شود.
نکته‌ای که اینجا باید ذکر شود این است که تغییر در یک بلاک منجر به تغییر در مجموعه‌ای از میلیون‌ها بلاک خواهد شد؛ که این موضوع تقریباً غیرممکن می‌باشد و بیت کوین از این قابلیت برای افزایش امنیت معاملات پولی استفاده می‌کند.
شرکت راه آهن را در نظر بگیرید. شما می‌توانید بلیت مورد نظرتان را از طریق یک برنامه یا به صورت آنلاین خریداری کنید. در این بین، شرکت واسطه مبلغی را برای انجام فرآیند معامله دریافت می‌کند. در مثال ذکر شده، طرفین معامله، شرکت راه آهن و مسافر هستند؛ و بلیت خریداری شده، تراکنشی است که در یک بلاک صورت گرفته است. مجموعه‌ای از چندین بلیت خریداری شده را می‌توان در یک فایل نگه‌داری کرد که آن فایل، بلاکی است که به یک شبکه بلاک چین اضافه می شود. بلیتی که شما خریداری کرده‌اید، منحصر‌به فرد و غیر قابل دستکاری می‌باشد. معاملات پولی که در بلاک چین صورت می‌گیرند نیز، می توانند دارای این ویژگی‌ها باشد.
از طرفی کلیه تراکنش‌های صورت گرفته در بلاک‌ها در شبکه کلی بلاک چین ذخیره و نگه‌داری می‌شوند. موضوعی که حائز اهمیت می‌باشد، این است که با بلاک چین نه تنها شما می‌توانید پول خود را ذخیره و انتقال دهید، بلکه با این فناوری می‌توانید کلیه فرآیندها و تراکنش‌های مالی که نیازمند پرداخت هزینه تراکنش هستند، را با کمترین هزینه انجام دهید.
فناوری بلاک چین چگونه کار می‌کند؟
مجموعه‌ای از داده‌ها را تصور کنید که بر روی شبکه‌ای متشکل از چندین رایانه، هزاران بار کپی شده‌اند و این شبکه انجام عملیاتی مانند بروزرسانی منظم این مجموعه دیتا را برعهده دارد. بلاک چین در واقع فضایی مشابه این شبکه و متشکل از چندین رایانه می‌باشد.
اطلاعات موجود در بلاک چین، در واقع یک پایگاه داده مشترک هستند که در شبکه به اشتراک گذاشته می‌شوند و این امر فواید بارزی به همراه دارد. بارزترین ویژگی این تکنولوژی این است که، دیتابیس‌های موجود در بلاک چین در یک لوکیشن خاص ذخیره نمی شوند و در واقع اطلاعات ثبت شده در این پایگاه داده، برای کلیه مشارکت‌کنندگان در شبکه بلاک چین، کاملاً عمومی، قابل تصدیق و تایید هستند. از آنجا که این اطلاعات به صورت متمرکز در هیچ جایی ذخیره نشده اند و به طور همزمان در میلیون‌ها رایانه و در اینترنت میزبانی می‌شوند، تقریبا از دستکاری، هک و تقلب مصون هستند.
برخی مزایای فناوری بلاک چین
- از آنجا که بلاک چین متعلق به یک نهاد واحد نیست، یک فناوری غیر متمرکز محسوب می‌شود و دولت‌ها کنترلی روی آن ندارند.
- داده ها در این شبکه، به صورت رمزنگاری (cryptographically) ذخیره می‌شوند.
- هیچ کس نمی‌تواند دیتاهای ذخیره شده در بلاک چین را دستکاری کند.
- افراد می‌توانند به دیتاهای موجود در این شبکه دسترسی داشته باشند و در صورت تمایل آن‌ها را ردیابی کنند.
سه ویژگی اصلی فناوری بلاک چین
غیر متمرکز بودن، شفافیت و تغییر ناپذیری، سه ویژگی اصلی فناوری بلاک چین هستند که منجر به محبوبیت روزافزون آن شده‌اند.
غیر متمرکز بودن
قبل از ورود بیت کوین به دنیای امروز، ما به استفاده از خدمات متمرکز عادت کرده بودیم. نهاد‌های متمرکز را می‌توان مانند بانک‌ها یا دولت‌های مرکزی در نظر گرفت. شما برای ذخیره پول و یا پرداخت پول به فردی دیگر، باید از بانکی که در آن حساب دارید استفاده کنید. در واقع یک نهاد متمرکز مانند بانک، تمام اطلاعات را ذخیره می‌کند و شما برای دسترسی به این اطلاعات، باید با این نهاد در تعامل باشید.
این نهاد‌های متمرکز دارای چندین مشکل هستند:پ
- به دلیل ذخیره تمام اطلاعات در یک مکان، کار برای هکرها ساده‌تر می‌شود و به راحتی می‌توانند به اطلاعات دسترسی پیدا کنند.
- در سیستم‌های متمرکز، عملیاتی مانند ارتقاء نرم افزارمی‌تواند منجر به توقف کل سیستم شود.
- اگر به هر دلیلی یک نهاد متمرکز از کار بیفتد افراد، دیگر به اطلاعات ذخیره شده دسترسی نخواهند داشت.
بنابراین راه حل جایگزین استفاده از نهاد‌های غیرمتمرکز است.
در یک سیستم غیرمتمرکز، اطلاعات در یک نهاد واحد ذخیره نمی شوند و در واقع همه افراد عضو در شبکه، به این اطلاعات دسترسی دارند. ایده اصلی ایجاد چنین فضایی برای ذخیره اطلاعات، توسط بیت کوین ارائه شده است. با این قابلیت شما بدون اینکه نیازی باشد به بانک مراجعه کنید و یا شخص ثالثی در کار باشد، قادر خواهید بود برای هر شخصی که می‌خواهید پول ارسال کنید. این قابلیت، در بلاک چین های پس از بیت کوین، در سایر حوزه‌های مالی و غیرمالی نیز به کار گرفته شد.
شفافیت
رعایت حریم خصوصی با وجود شفاف بودن، ویژگی منحصر به فرد دیگر فناوری بلاک چین می‌باشد. اطلاعات هویتی افراد توسط اصول رمزنگاری (cryptography) پیچیده‌ای پنهان می‌شوند و شما فقط می‌توانید آدرس عمومی افراد را مشاهده کنید. به عنوان مثال، اگر تاریخچه یک تراکنش یا معامله را پیگیری کنید، شما به نام فردی که این تراکنش را انجام داده است نمی‌رسید و به جای آن یک رشته طولانی از اعداد و حروف را مشاهده خواهید کرد (مانند: 1MF1bhsFLkBzzz9vpFYEmvwT2TbyCt7NZJ).
بنابراین با این قابلیت، با وجود پنهان نگه داشتن هویت واقعی افراد، شما می‌توانید به تمام معامله‌های صورت گرفته که توسط آدرس عمومی آن فرد انجام شده است دسترسی داشته باشید. دست آورد مهم این ویژگی این است که دیگر شرکت‌ها قادر به پنهان‌کاری نخواهند بود و ملزم هستند که اصل صداقت در معاملات را رعایت کنند.
تغییر ناپذیری
تغییر ناپذیری در فناوری بلاک چین، به این معنی است که به محض ورود اطلاعات در این پایگاه، دیگر فردی قادر به دستکاری آن‌ها نخواهد بود و این ویژگی توسط یک عملیات رمزگذاری به نام هشینگ صورت می‌گیرد.
عملیات هشینگ (Hashing)، در واقع به معنای دریافت رشته‌ای از اطلاعات با طول‌های متفاوت و بیرون دادن یک عبارت رمزنگاری شده با طول ثابت می‌باشد. این عملیات در یک تابع تحت عنوان تابع هش یا تابع هشینگ صورت می‌گیرد. بیت کوین از یک الگوریتم هشینگ به نام SHA-256 استفاده می‌کند.
استفاده از عملیات رمزنگاری هشینگ موجب می‌شود که ایجاد کوچکترین تغییری در یک رشته از دیتاها، هش خروجی آن دیتا را به میزان چشمگیری تغییر دهد که این موضوع به سادگی برای شبکه قابل تشخیص خواهد بود.
سوالی که پیش می‌آید این است که، این ویژگی چه مزایایی به همراه دارد؟
همان‌طور که پیش‌تراشاره شد، بلاک چین، مجموعه ای از دیتاها وهش‌های متصل به یکدیگر می‌باشد که هرکدام از این هش‌ها به بلاک قبلی تعلق دارند. این فرآیند منجر به افزایش شگفت انگیز امنیت و قابل اطمینان بودن تکنولوژی بلاک چین می‌شود.
تصور کنید هکری سعی دارد که در دیتاهای موجود در بلاک ۳ تغییری هرچند ناچیز ایجاد کنند. این تغییر کوچک منجر به یک تغییر بزرگ در هش خروجی و به همین ترتیب تغییر در بلاک ۲ می‌شود. تغییر در هش و دیتاهای بلاک ۲ به بلاک ۱ نیز انتقال می‌یابد و این تغییرات به صورت زنجیره‌ای تا بلاک های دیگر ادامه خواهند داشت. این اتفاق در عمل غیر ممکن است و این دقیقا همان ویژگی است که بلاک چین را غیر قابل دستکاری می‌کند.
چرا به این تکنولوژی نیاز داریم؟
حجم معاملات آنلاین روز به روز در حال افزایش می‌باشد. طبق گزارش بانک جهانی، تنها در سال ۲۰۱۵، بیش از حدود ۴۳۰ بیلیون دلار معامله آنلاین و از طریق فناوری بلاک چین انجام شده است. با استفاده از این فناوری شما می‌توانید از صحت و ارزش اطلاعات دیجیتالی اطمینان خاطر داشته باشید و معامله ای امن انجام دهید.
فناوری بلاک چین به عنوان یک تکنولوژی نو‌ظهور، در این مدت زمان کمی که از معرفی‌اش می گذرد توانسته است محبوبیت گسترده‌ای کسب کند و با گذشت زمان نیز قابلیت این را دارد که با رشد سریع و بهبود عملکرد خود، مقبولیت بیشتری در جهان پیدا کند.
منبع : بیتستان
